"Otworzył niewidomym bramy wiedzy" -taki napis umieszczono na domu w którym 4 stycznia 1809 roku urodził się Ludwik Braille - twórca pisma punktowego dla niewidomych.

Mając cztery lata całkowicie stracił wzrok, gdy w warsztacie rymarskim, naśladując pracę ojca, próbował szydłem przebić kawałek skóry. Ostre narzędzie ześlizgnęło się i ugodziło chłopca w oko.

Gdy osiągnął wiek szkolny rozpoczął naukę w wiejskiej szkole wraz z widzącymi rówieśnikami, ucząc się metodą pamięciową. Dopiero gdy miał 10 lat został przyjęty do Królewskiego Instytutu Dla Młodych Niewidomych w Paryżu. Wychowankowie uczyli się przedmiotów ogólnych, gry na różnych instrumentach, a także brali udział w zajęciach przygotowujących do wykonywania zawodów na przykład: koszykarstwo, powroźnictwo, dziewiarstwo ręczne lub naprawa obuwia. Niewielka ilość książek, jakimi dysponowała szkoła, pisana była wypukłymi ale dużymi literami, trudnymi do odczytywania.

Ludwik Braille, będąc jeszcze uczniem, zapoznał się z opracowanym przez oficera, kapitana Charlesa Barbier de la Serre pismem nocnym, które przy pomocy wielu punktów i kresek miało oddawać dźwięki, a służyło żołnierzom do pisania i odczytania meldunków i rozkazów w ciemnościach. Młody Ludwik zachwycił się tym wynalazkiem ale zauważył wiele braków: zawiłość, niestosowanie zasad ortografii, wielkość znaku, a także duża ilość punktów która dodatkowo komplikowała pismo. Przez wiele miesięcy pracował z wielkim zaangażowaniem nad ulepszeniem i uproszczeniem alfabetu dla niewidomych.

W 1824 roku, gdy Ludwik Braille miał zaledwie 15 lat jego alfabet był całkowicie gotowy. Punkty zostały zredukowane do sześciu, tworząc mały prostokąt mieszczący się pod palcem. Z tych sześciu punktów można tworzyć 63 kombinacje pozwalające zapisać litery, cyfry i nuty.

Pismo Braille'a szybko znalazło uznanie wśród uczniów Paryskiego Instytutu a z czasem upowszechniło się na całym świecie pozwalając na czytanie i pisanie niewidomym posługującym się wszystkimi językami.

Stając się ludźmi piszącymi i czytającymi, mogli oni kształcić się, podejmować pracę zawodową a w konsekwencji osiągnąć niezależność.

Pismo brajla i dzisiaj znajduje praktyczne zastosowanie. Niewidomi uczniowie mogą korzystać z brajlowskich podręczników i lektur, posługują się obrajlowionymi pomocami szkolnymi oraz wypukłymi rysunkami i mapami.

We własnym mieszkaniu każdy z nas może opisać brajlem programatory pralki, kuchenki mikrofalowej, czy pojemniki kuchenne, można również oznaczać płyty lub teczki z dokumentami, notować numery telefonów czy adresy.

Znajomość pisma brajla sprawia, że niewidomi nie muszą być analfabetami mając zapewniony dostęp do literatury i uczestnictwa w kulturze.

Ludwik Braille, całą swoją młodość i dorosłe życie poświęcił niewidomym kolegom, a potem uczniom Paryskiego Instytutu w którym przeżył w trudnych warunkach 33 lata. Zmarł na gruźlicę 6 stycznia 1852 roku, teraz spoczywa w Panteonie, wśród najbardziej zasłużonych Francuzów, a w domu w Coupvray, gdzie się urodził otwarto muzeum.

Aby uczcić jego dwusetną rocznice urodzin, Europejska Unia Niewidomych ogłosiła rok 2009 Międzynarodowym Rokiem Ludwika Braille'a.

Teresa Dederko